Met een bezoek aan de 57^ste Biënnale van Venetië wordt direct duidelijk dat de huidige politieke spanningen ook doorwerken in de kunst. Veel kunstwerken in de nationale paviljoens zijn geladen met politieke en maatschappelijke thema’s zoals identiteit, culturele toe-eigening en migratie. De expositie Viva Arte Viva van Christine Macel vormt daarmee een mooi tegenhanger als moment van rust, waar werken en kunstenaars zonder al te dwingende thema’s worden gegroepeerd. Een mooie balans met de nationale inzendingen.

Druk!
Venetië is Venetië niet meer zonder de grote groepen toeristen. Ook de Biënnale kan daar niet onderuit, alhoewel het aantal bezoekers hier wezenlijk een fractie is van de vele toeristen in de stad. En juist de grote aanrader onder de landenpaviljoens lijdt onder de grote populariteit. Anne Imhof, de winnaar van de Gouden Leeuw, heeft een imposant danstheaterkunstwerk gemaakt, dat het gehele Duitse paviljoen tot een gesticht heeft gemaakt. De dansers werken als groep en als individu, de omgeving werkt beklemmend, vervreemdend en zou de bezoeker moeten meetrekken in de emoties van de dansers. Maar helaas, door de grote groep bezoekers die het paviljoen aantrekt, verdwijnen de dansers letterlijk achter een mensenmassa, is de bezoeker vooral bezig een plaatsje met zicht te veroveren en voelt het verdere gebouw leeg en verlaten aan. Als Imhof juist wil dat de bezoeker onderdeel wordt van de massa, waaruit de dansers zich onttrekken, dan is haar opzet meer dan geslaagd. Toch blijft het gevoel bestaan dat het kunstwerk niet gemaakt was voor deze grote aantallen toeschouwers. Hopelijk gaan de Duitsers hier wel een beperkende instroombeleid hanteren.

Griekenland als voorbode op Documenta14 in Kassel
Bijzonder is dat George Drivas met zijn Laboratory of Dilemmas in het Griekse paviljoen wel de beklemmende sfeer heeft gegeven die Anne Imhof wilde bereiken. Interessant ook dat beide landen een kunstenaar inzenden die de balans tussen groep en individu, vrijheid en gevangen zijn, identiteit behouden of opgaan in een nieuwe symbiose als thema hebben. Passend nu beide landen aan elkaar zijn verbonden door de 14^de Documenta, een kunstmanifestatie dat dezelfde gevoelens oproept. Drivas neemt de bezoeker letterlijk mee het doolhof in en begeleidt hen met een onafgemaakte documentaire over cel wetenschappers die in een bestaande cellencultuur nieuwe cellen vinden, die buiten de oude cellencultuur niet overleeft. Wat moeten de wetenschappers nu doen? De nieuwe cellen verwijderen en de oude cellencultuur behouden of deze laten zitten en de kans lopen dat de oude cellencultuur ten onder gaat? Het doolhof werkt benauwend, vervreemdend en een deel van de bezoekers is wezenlijk op zoek naar een uitgang. Gaan wij in de komende maand meer van deze kunst terugvinden in Kassel met de Documenta14, waarin het beklemmende en vervreemdende element wordt vergroot?

©beeldmateriaal op deze pagina: KaperGerlings Instituut